Gure erakusketak

Oraingo erakusketa

Une honetan ez dago aldi baterako erakusketarik ikusgai.

Aurreko erakusketak

Sorolla eta erlikiak

Aukera bakarra, Joaquin Sorolla margolariaren artelan bikain bi ezagutzeko
2023.eko azaroaren 16tik 2024.eko urtarrilaren 31ra

Otsailaren 29ra arte luzatuta

Sorolla eta erlikiak erakusketa

Aukera bakarra, Joaquin Sorolla margolariaren artelan bikain bi ezagutzeko eta, parean, ehun gauzaki ingururen bitartez, erlijiotasuna eta artea nahastatzen dituan arloa, erlikiena eta erlikia-ontziena, ezagutzeko.

Erakusketa honegaz, Eleiz Museoak, Bilboko Arte Ederren Museoaren lankidetza zuzenagaz, Joaquin Sorollaren heriotzaren mendeurrena ospatzeko egingo diran ekitaldiakaz bat egin gura dau.

Sorollaren margolan erlijiosoak

Sorolla, batez be kostaldeko paisaiek egin eben ospetsu, argia eta koloreak bikain islatzen dituelako. Baina bere ibilbidearen hasieran, gai erlijiosoko pasarte kostunbristengaitik nabarmendu zan. Aitagarriak dira, besteak beste, eleizen barrualdeak eta horren adierazle bikain dira Bilboko Arte Ederren Museoan gordetzen diran Erlikiari musu emotea eta Eskari-mahaia.
Erlikiari musu emotea artelanean, artistak egundoko gaitasuna erakusten dau konposizino nahasia buztartzeko, marrazki artetsua eta argi eta kolorearen erabilera bikaina nabarmentzen dalarik. Valentziako San Paulo eleizako alboko kapera baten, parrokoak erlikia aurkezten dau eleiztar anitzek musu emon deioen.

Eskari-mahaia artelanak bikain nahastatzen ditu lur eta gris koloreak kandelek sortutako argi-izpiakaz. Zirriborro erako itxura dau eta zera agertzen da: altara nagusitik hurran dagoan mahaiaren inguruan dagozan emakumeek doeak eskatu eta jaso egiten dabez, eta debozino-gauzak eskaintzen dabez kultuan.
Baina erakusketa Sorollaren artelan distiratsu bi honeek baino gehiago da. Erlikiari musu emotea artelanak erlikien arlora garoaz. Jaiera herrikoia, sinisteak, pentsaerak…

Erlikiak…

Kristautasunaren hasierako uneetan be egiten zan erlikien gurtza, martirien gorpuzkiak gurtzen ebezanean.
Erdi aroan, kristau eremu osora hedatu zan. Sasoi baten, ohikoak ziran segurtasunik eza, gaixotasuna eta gosea…, jenteak babes eta laguntasuna bilatzen eban zeruko botereetan. Eta erlikiak, hau da, santa eta santuen gorpuzkiak euren bitarteko bihurtu ziran.

Erlikia, santutasunaren hondakin ikugarria, materiala zan. Bitarteko izan eitekean naturaz gaindikoaren aurrean. Jaieratsuaren erregu eta eskariak zuzenean jaso eikezan eta berehala arreta eskaini, eguneroko bizitzan agertzen ziran arazo zehatzak konponduz: gaixotasuna, ekonomia-zailtasunak, familia kontuak…

Ospe eta ortodoxiaren ezaugarri, barrokoan erlikien gurtzaren susperraldia bizi izan zan, ia gaur egunera arte bizirik iraunez.
Gaur egun, gero eta laikoagoa dan gizartean, erlikien gurtza desagertu egin dala emoten dau. Edo, beharbada, protagonistak dira aldatu diranak.

… eta erlikia-ontziak

Erlikiek edukiontzi egokian, edukiarentzat duina dan ontzian, babestu beharra egoan eta erlikia-ontzia zan edukiontzi hori. Sorolla eta erlikiak erakusketaren zatirik nagusienean, edukiontzi honeen aniztasuna erakusten da.
Hona hemen hainbat adibide: Ozerimendiko San Lorentzo ermitako (Zeanuri) lipsanoteka, XII. gialdi ingurukoa izan daitekena, edo Errigoitiko Gorputz Santuaren zilarrezko eskua, XVI. gizaldirako mintzamenaren arazoak, esate baterako hitz-moteltasuna, sendatzen ebazan momia naturala.

Tipologiak, era askotakoak dira: Abadiñokoa, zilindro erakoa da (Sorollaren margolanekoa bezalakoa) eta kustodia erakoak be badagoz (Sukarrieta, Markina), kurutze erakoak (Berriz), obelisko erakoak (Bermeo), piramide erakoak (Lekeitio), tenplu klasiko erakoak (Berriz)… Eta materialak: batez be zilarrezkoak, baina baita zurezkoak, letoizkoak, ehunezkoak…

Gainera, erlikia-ontzi zintzilikariak dagoz edo estanpa erako erlikia-ontziak, esate baterako Teresa Doneak landatutako hurritzaren zuraz egindako kurutze txikia.

Batzuetan, erlikia bakarra jasoten dabe, baina beste batzuetan, ehunka: 362 dagoz metatuta Bera Kruz komentuko erlikia-ontzi arkitektonikoan, Berrizen! (gainera, hilabetez hilabete antolatuta).

Baloratuenen artean, Jesukristori lotutakoak dira, batez be Lignum crucis deitutakoak, hau da, josi eben kurutzearen ustezko zatiak. Erakusketan ikusi daitekez horreetako hiru, XVII. eta XVIII. gizaldietako pieza barrokoak, Bilboko Santiago katedraletik eta Joan Santuak eleizatik (Bera Kruz Kofradia) eta Gordexolako Molinarreko San Joan Lepogabetua eleizatik etorritakoak.

Aitamen berezia merezi dabe ikutze-erlikiek: santuak ikutu dabezan gauzakiak. Erakusketan, “Hilobi Santua ikutu” daben hosto eta lorez egindako hainbat estanpa ikusi daiteke. Baina piezarik aitagarriena Aingeru Goardakoen Kongregazinoak Bilbon gordetzen dauan Rafaela Ibarra dohatsuaren hil-maskara da.

Ohikuneak

Sorollaren Erlikiari musu emotea oinarritzat hartuta eratutako erakusketan islatutako beste alderdi bat, jarduera honetan eta antzekoetan erabiltzen ziran jantziak eta tresnak dira, Eskari-mahaia lanean be ikusi daitekenez.

Shame. European stories

Haurtzaroan gehiegikeriak jasan zituzten biktimen istorioak
2023.eko otsailaren 16tik martxoaren 15era

Exposición SHAME

Guztioi erasaten digun gaian, adin txikikoek jasandako gehiegikerien gaian, argi egitea xedetzat duen erakusketa.

Europa osoko milaka neska-mutikoren eskubideak eta duintasuna bortxatu egin dituzte. Askotariko testuinguruetan eta era askotara gertatu diren bortxaketak dira.

Gaur egun heldu diren neska-mutiko horiek agertzera ematea izan da erakusketaren nahia. Beren erretratuak, zuri-beltzez ateratako argazki handiak eta beren hitzak iraina, lotsa salatuz: indarkeria jasan dutenak intoxikatzen dituen lotsa bidegabea; gehiegikerien egileek sentitu beharko luketen lotsa eta zoritxarreko egoera hau kudeatzeko gauza ez den Europaren lotsa.

Kontzientziatu; legegintza-aldaketak bultzatu; isiltasuna, estigmatizazioa, zigorgabetasuna, estalketa apurtu, eta baita konplizitatea ere. Horiek ziren erakusketaren helburuak.

Guido Fluri Fundazioak (Suitza) eta Justice Iniciative delakoak antolatutako erakusketa, Simone Padovaniren argazkiekin.

Luis Paret Bilbon

2021.eko uztailaren 9tik urriaren 17ra

Luis Paret Bilbon

Luis Paret eta Alcazar margolaria (Madril, 1746-1799), Goyaren garaikide zehatza, Frantziatik inportatutako estetika rokokoaren ordezkaririk onenen artean zegoen. Bizitza gorabeheratsuaren eraginez, Bilbon bizi izan zen 1779 eta 1787 bitartean. Denboraldi horretan, jarduera bizia izan zuen Hiribilduan eta arte-arrasto itzela utzi zuen bertan. Margotu egin zuen eta, horrezaz gainera, altzari, erretaula eta iturriak diseinatu zituen, toki publiko eta pribatuak apaindu… Seguruenik, bere ekoizpenaren aldirik aberats eta anitzena izan zen.

Erakusketa bikoitzean –Bilboko Eleiz Museoan eta Arte Ederren Museoan banatuta-, Paretek Bilbon bizi zela egindako artelan ugari bildu zen. Horiei, urte haietan Bizkairako/Bizkaian lan egiten zuen beste gorteko hainbat artistaren eta hauen arrastoa jarraitzen zuten lekuko artisten lanak gehitu zitzaizkien. Pareten lana agertzera emateaz gainera, orduan lurraldeak bizi zuen aldaketa estetikoa erakutsi nahi zen, rokokotik neoklasizismorako jauzia egin baitzen eta horretan zeresan handia izan zuen madrildar margolariak.

Eta hainbat jarduera osagarri garatu zen erakusketarekin batera: bisita gidatuak Paret bizi izan zen eta lan egin zuen lekuetara, lehorretik eta ibaitik; Pareten lanen panelak ipini margotu zituen Bilboko txokoetan, margolanetan jasotako lekuak eta gaur egungoak alderatzeko; Paretek diseinatutako iturri bat zaharberritu (Joan Santuak plazan dagoena) eta arte-jardunaldiak biltzar erara aztertutako gaiaren inguruan.